Oleaceae

Na początek należy powiedzieć, że Oleaceae reprezentują rodzinę botaniczną obejmującą wiele roślin dzikich, ozdobnych, uprawnych, leczniczych, jadalnych, jak również kilka trujących.

Chociaż rodzina Oleaceae obejmuje 900 gatunków roślin na całym świecie, rozproszonych w 25 rodzajach, nie jest ona zbyt liczna. W rzeczywistości inne rodziny, takie jak astrowate , bobowate i storczykowate, obejmują kilka tysięcy gatunków.

Mimo to rodzina Oleaceae obejmuje kilka najciekawszych roślin, jakie można wykorzystać.

Charakterystyka Oleaceae

Zacznijmy od charakterystyki rodziny oliwkowatych (Oleaceae). Jak rozpoznać roślinę należącą do tej rodziny? Oczywiście lista kryteriów identyfikacji Oleaceae nie jest wyczerpująca, ale stanowi dobry punkt wyjścia.

• Wszystkie są roślinami dwuliściennymi. Oznacza to, że młode siewki, wyłaniające się z nasion podczas kiełkowania, mają w momencie narodzin dwa liście główne (liścienie).

• Rośliny z rodziny oliwkowatych to na ogół drzewa lub krzewy, w rzadkich przypadkach pnącza.

• Ich liście są całobrzegie (czasem złożone, ale bez przylistków), na gałęziach ułożone naprzeciwlegle.

• W okresie kwitnienia rozwijają się kwiaty o rurkowatych koronach.

• Kwiatostan w kształcie kwiatostanu, często modyfikowany w celu uzyskania kwiatostanu przypominającego grono lub wiechę kwiatów.

• Każdy kwiat jest czterodzielny. Ma 4 płatki (czasami od 2 do 6), 4 zrośnięte działki kielicha. 2 pręciki, a u niektórych gatunków nawet 4.

• Ich owoce lub nasiona to tkanki bogate w olej. Są to pestkowce, jagody, skrzydlaki lub owoce torebkowe.

Główne gatunki

Jesiony ( Fraxinus ) – jedne z największych drzew oliwkowych

Zacznijmy od rodzaju, do którego należą największe, ale i najpowszechniejsze gatunki z rodziny oliwkowatych: jesiony. Jesiony to przeważnie duże drzewa liściaste. Występują również najczęściej w lasach strefy umiarkowanej. Mają czarne pąki i owoce zebrane w grona prostych samców.

Ciekawostka: las jesionowy nazywany jest gajem jesionowym. Jesiony dostarczają twardego, sprężystego drewna i są dobrym paliwem na opał. Mają również właściwości lecznicze.

Nie będę przedstawiał wszystkich gatunków jesionów na świecie, a jedynie te najpospolitsze. W rzeczywistości istnieje około sześćdziesięciu gatunków jesionów, co stanowi znaczną część rodziny oliwkowatych (Oleaceae).

Główne gatunki torfowisk

• Jesion biały ( Fraxinus americana ). Występuje w Stanach Zjednoczonych i Kanadzie i jest najpowszechniejszym gatunkiem z rodziny oliwkowatych w Ameryce Północnej.

• Jesion wąskolistny ( Fraxinus angustifolia ). Jest to francuska roślina dziko rosnąca, występująca również w całym basenie Morza Śródziemnego.

• Jesion wyniosły ( Fraxinus excelsior ) . To największy jesion w Europie. Dorasta do 45 metrów wysokości i jest bardzo pospolity. Ma właściwości lecznicze i często rośnie w towarzystwie olch i topoli .

• Jesion czarny ( Fraxinus nigra ). Jesion czarny to gatunek jesionu amerykańskiego. Ten gatunek z rodziny oliwkowatych znany jest również pod innymi nazwami, takimi jak jesion pospolity i jesion pospolity.

• Jesion kwitnący ( Fraxinus ornus ). Jesion kwitnący to jeden z gatunków jesionu występujących naturalnie we Francji.

• Jesion szerokoogonowy ( Fraxinus platypoda ). Gatunek ten rośnie w Chinach i Japonii, ale zawsze w regionach o klimacie umiarkowanym.

• Jesion pensylwański ( Fraxinus pennsylvanica ). Gatunek jesionu amerykańskiego, który jest jednak sadzony we Francji jako drzewo ozdobne ze względu na odporność na choroby i wiatr oraz mniejszą szerokość korony niż inne gatunki.

• Jesion syryjski ( Fraxinus syriaca ). Gatunek jesionu występujący w Syrii i Turkiestanie. Jest niewielki, nie przekracza 15 m wysokości, ale bardzo odporny na suszę.

• Jesion arizoński ( Fraxinus velutina ). Jeden z gatunków jesionu rosnących w Stanach Zjednoczonych i Meksyku. Występuje głównie we wschodniej części Stanów Zjednoczonych.

Bzy ( Syringa ) – oliwkowate o pięknych kwiatach

Kto nie zna bzu?

Roślinę tę często można spotkać w miejskich parkach i ogrodach ze względu na jej piękne kwiaty. Należy jednak uważać, aby nie pomylić jej z innymi gatunkami, takimi jak budleja Dawida ( Budleja davidii ) i mirt indyjski ( Lagerstroemia indica ), które nie należą do tej samej rodziny.

Mamy także bez kalifornijski ( Ceanothus sp. ), który należy do rodziny szałwii (Rhamnaceae) , a nie oliwkowatych (Oleaceae).

Bzy to duże krzewy, które mogą osiągnąć ponad 5 metrów wysokości, o pięknych różowych kwiatach i owocach w kształcie torebek. Mają również trójkątne liście.

Na koniec zajmiemy się głównymi gatunkami bzu.

• Lilak pospolity ( Syringa vulgaris ). Występuje dziko na południu Francji, a także w parkach i ogrodach. Jest to najpowszechniejszy gatunek bzu właściwego we Francji.

• Liliowy perski ( Syringa x persica ). Liliowiec perski to gatunek ogrodniczy z rodziny Oleaceae. Jest wynikiem hybrydyzacji Syringa laciniata i Syringa afghanica . Występuje wyłącznie w parkach i ogrodach.

• Bez węgierski ( Syringa josikaea ). Ten gatunek oliwkowatych występuje na Ukrainie, w Rosji i na Węgrzech, stąd jego nazwa.

• Lilak drobnolistny ( Syringa microphylla ). To niewielki gatunek bzu. Nie przekracza 2 metrów wysokości i ma mniejsze liście niż jego krewni.

Drzewa oliwne – Gwiazda Oleaceae

Drzewo oliwne to flagowy gatunek rodziny oliwkowatych, a zarazem jeden z najbardziej znanych. Jest wykorzystywane zarówno jako drzewo ozdobne ze względu na piękno liści, potężny pień, który z wiekiem staje się masywny, a także odporność na słońce i suszę.

Oczywiście, jest ona wykorzystywana do produkcji oliwek i oliwy z oliwek, które są zarówno jadalne, jak i lecznicze. Ich owoce to pestkowce (oliwki).

Ale czy wiesz, że istnieje wiele gatunków drzew oliwnych? Oto najważniejsze z nich.

• Oliwka europejska ( Olea europaea ). Oliwka europejska jest najbardziej znana. To z tego drzewa pozyskuje się oliwę z oliwek, a jej owoce są powszechnie spożywane na całym świecie. To „klasyczne” drzewo oliwne, które spotykamy w naszym regionie i które rośnie we francuskiej garrigue.

• Oliwka przylądkowa ( Olea capensis ). Znacznie większa od oliwki europejskiej, może osiągnąć nawet 40 metrów wysokości. Występuje w południowej Afryce.

• Białe drewno oliwne ( Olea lancea ). Ten niewielki gatunek oliwnika rośnie na Madagaskarze.

Privet ( Ligustrum ) – Toksyczne Oleaceae

Ligustry to również dobrze znane rośliny z rodziny oliwkowatych (Oleaceae). Wykorzystywane są głównie jako rośliny ozdobne. Ich niewielki rozmiar krzewu, a przede wszystkim zimozielone lub półzimozielone liście sprawiają, że idealnie nadają się do zapewnienia prywatności i odizolowania od sąsiadów.

Stąd ich zastosowanie w ogrodach prywatnych. Dzięki pięknym białym kwiatom i czarnym jagodom, można je również sadzić na rabatach.

Ale uwaga, ligustr to silnie toksyczna roślina. Połknięcie go może być nawet śmiertelne. Przyjrzyjmy się najpopularniejszym gatunkom ligustru we Francji.

• Ligustr pospolity ( Ligustrum vulgare ). Mówiąc najprościej, jest to najpopularniejszy gatunek ligustru we Francji. Można go spotkać w całym kraju, w lasach, na polanach i żywopłotach. Jest to również jedyny gatunek rodzimy.

• Ligustrum ovalifolium ( Ligustrum ovalifolium ). Ligustrum owalne jest również znane jako ligustr kalifornijski, ale zazwyczaj rośnie w Chinach i Japonii.

• Ligustrum sinense (ligustr chiński ). Może osiągnąć spore rozmiary, przekraczając nawet 7 metrów wysokości.

• Ligustr lśniący ( Ligustrum lucidum ). Ligustr lśniący jest większy od zwykłego krzewu. Może dorastać do 14 metrów wysokości.

Osmanthus ( Osmanthus ) – oliwnik kłujący

Osmantusy to rośliny wykorzystywane głównie jako krzewy ozdobne w naszym regionie. Charakteryzują się białymi kwiatami i pochodzą z umiarkowanej Azji.

Spośród około trzydziestu znanych gatunków osmantusa, kilka ma kolczaste liście, podobne do liści ostrokrzewu . Mają też wiecznie zielone ulistnienie, co oznacza, że ​​nie opadają zimą.

Różne gatunki Oleaceae, które można znaleźć w ogrodach miejskich i parkach to:

• Osmantus ostrolistny ( Osmanthus heterophyllus ) – którego liście są podobne do liści ostrokrzewu, chociaż nie należą do tej samej rodziny.

• Osmanthus decorus ( Osmanthus decorus ). Jest to gatunek osmantusa, który jest również powiązany z Phillyrea. Zatem Phillyrea decora i Osmanthus decorus odnoszą się do tej samej rośliny.

• Oliwka wonna ( Osmanthus fragrans ). Wbrew nazwie, oliwka wonna nie jest drzewem oliwnym, lecz osmantusem. Jej kwiaty są bardzo pachnące.

Forsycje – bardzo dekoracyjne

Forsycje są bardzo znane. Należą do rodziny oliwkowatych i oferują najpiękniejsze żółte kwiaty wiosną. Większość forsycji pochodzi głównie z Azji.

Pierwsze forsycje dotarły do ​​Europy dopiero w 1833 roku. Od tego czasu są wykorzystywane jako krzewy ozdobne ze względu na niewielkie rozmiary, łatwość pielęgnacji i bardzo przystępną cenę.

W obrębie rodziny oliwkowatych stanowią one jedynie bardzo małą część gatunków roślin z tej rodziny.

Oto niektóre gatunki forsycji spośród 7 znanych gatunków.

• Forsycja zielona ( Forsythia viridissima ). Forsycja zielona należy do najbardziej odpornych na zimno roślin dzikich w Azji. Wytrzymuje temperatury nawet do -30 stopni Celsjusza.

• Forsycja pośrednia ( Forsythia × intermedia ). Pierwotnie uprawiana, forsycja pośrednia jest wykorzystywana w wielu parkach i ogrodach miejskich. Jest to jeden z najpowszechniejszych gatunków w naszym regionie.

• Forsycja koreańska (Forsythia koreana ). Koreańska forsycja znana jest również jako złoty koral lub Gaenari.

Jaśmin (Jasminum) – Oleaceae pnące

Jaśminy należą do rodziny oliwkowatych (Oleaceae). Ale kiedy mówię o jaśminie, mam na myśli prawdziwe jaśminy. Jaśmin gwiaździsty ( Trachelospermum jasminoides ) nie należy do rodziny oliwkowatych (Oleaceae), lecz do toinowatych (Apocynaceae). Jest zatem bliżej spokrewniony z barwinkiem mniejszym niż z drzewem oliwnym.

Jaśminy to w większości rośliny dzikie, niektóre także ogrodnicze, których szczególną cechą jest to, że są zdrewniałymi pnączami.

Wśród różnych gatunków jaśminu z rodziny oliwkowatych mamy:

• Jaśmin drzewiasty ( Jasminum fruticans ). To jeden z niewielu gatunków jaśminu, który rośnie naturalnie we Francji.

• Jaśmin różowy ( Jasminum polyanthum ). Pochodzący z Chin, obecnie staje się gatunkiem inwazyjnym w Australii i Nowej Zelandii.

• Jaśmin lekarski ( Jasminum officinale ). Nazywany również białym jaśminem, jest stosowany w perfumerii.

• Jaśmin hiszpański ( Jasminum grandiflorum ). Pierwotnie jaśmin hiszpański rośnie w Himalajach. Jest najpiękniejszym jaśminem spośród wszystkich jaśminów.

• Jaśmin wielkolistny ( Jasminum sambac ). Gatunek ten jest używany w Azji do produkcji herbaty jaśminowej.

• Jaśmin zimowy ( Jasminum nudiflorum ). Jaśminy zimowe są najpopularniejszym gatunkiem w parkach i ogrodach we Francji ze względu na swoje piękne żółte kwiaty zimą.

Phillyrea – Rośliny lecznicze

Phillyrea to jedna z najmniej znanych roślin z rodziny oliwkowatych (Oleaceae). Mimo to jest bardzo interesująca z medycznego punktu widzenia. Wykorzystywana jest również w ogrodach, aby stworzyć atmosferę przypominającą południową Francję: garrigue.

Można je znaleźć na południu Francji, obok drzewa oliwnego, dębu ostrolistnego , a także dębu ostrolistnego i drzewa truskawkowego .

Zawierają tylko dwa gatunki. Dwa gatunki niegodne uwagi, mianowicie:

• Ligustr szerokolistny ( Phillyrea latifolia ). Trudno go odróżnić od młodych drzew oliwnych bez oliwek i kwiatów.

• Ligustr wąskolistny (Phillyrea angustifolia). Phillyrea angustifolia lubi śródziemnomorskie wiatry i bardzo dobrze znosi wysokie temperatury.

Ten artykuł o rodzinie oliwkowatych dobiega końca. Mam nadzieję, że się Wam spodobał.

• Źródło zdjęcia na okładce: Monde Végétal