DRZEWA JAŁOWCA: Charakterystyka i zastosowanie
Poznajmy jałowce – Juniperus.
W tym artykule przyjrzymy się bliżej charakterystyce jałowców . Następnie przyjrzymy się gatunkom należącym do tego rodzaju. Całość zostanie uzupełniona zdjęciami i opisami botanicznymi.
Poznasz również poszczególne obszary występowania poszczególnych gatunków i unikniesz pomyłki .
Na koniec przedstawię pokrótce ich zastosowanie .
W PROGRAMIE:
CHARAKTERYSTYKA JAŁOWCÓW
Zanim omówimy różne gatunki jałowców , przyjrzyjmy się pokrótce, czym jest jałowiec.
Jałowce (Juniperus) to krzewy , a nawet drzewa, należące do rodziny cyprysowatych (Cupressaceae ). Ta rodzina botaniczna obejmuje wiele gatunków drzew iglastych .
Nie należy jednak mylić jej z rodziną Pinaceae (sosnowatą, jodłową, świerkową lub cedrową).
Na przykład owoce jałowca różnią się zupełnie od owoców sosny . Nie są to szyszki sosny, jak te u sosny pospolitej czy sosny alepskiej .
W rzeczywistości owoce jałowca wyglądają bardziej jak jagody. Nazywane są szyszkami jagodowymi. To najbardziej charakterystyczna cecha rodzaju Juniperus.
W sumie istnieje ponad pięćdziesiąt różnych gatunków jałowca . Każdy z nich ma czasami kilka podgatunków.
Drzewa jałowca charakteryzują się kilkoma cechami:
- Liście są łuskowate lub mają kształt krótkich igieł.
- Mają skromne rozmiary (rzadko przekraczają 20 metrów), ale niektóre gatunki mogą osiągać 40 metrów.
- Szyszki zwane galbulami, które przypominają jagody.
- Włóknista, szarobrązowa kora (czasem lekko czerwonawa)
- Żywiczny sok
- Zapach często aromatyczny, czasami cuchnący, ale zdecydowanie obecny.
Oczywiście, jałowce mają też inne cechy. Ale przynajmniej o nich pamiętajmy. Co ciekawsze, przejdźmy do najpowszechniejszych gatunków jałowca.
Jałowiec pospolity – JUNIPERUS OXYCEDRUS
Jeden z najpospolitszych jałowców w rejonie Morza Śródziemnego
OBSZAR DYSTRYBUCJI:
Jałowiec pospolity (Juniperus oxycedrus) jest jednym z najpospolitszych krzewów w regionie Morza Śródziemnego.
I nie bez powodu, można go znaleźć w większości krajów położonych nad tym morzem. A nawet częściej.
Będzie więc obecny zarówno na południu Francji, jak i w Hiszpanii, Portugalii, Włoszech, Grecji, na Krymie i w Turcji.
Występuje również w Afryce Północnej, na przykład w północnym Maroku i północnej Algierii, a nawet w Syrii. Zadomowił się również w niektórych rejonach Ameryki Północnej i Australii.
Jest to roślina odporna na ciepło, suszę, gleby wapienne i słońce.
Jest to zatem typowa roślina garrigue i często można ją spotkać w towarzystwie dębu ostrolistnego , dębu ostrolistnego , a nawet sosny Aleppo lub innych gatunków jałowca.
JAK ROZPOZNAĆ?
Identyfikacja tego jałowca jest bardzo prosta. Nagrałem nawet filmik instruktażowy na ten temat.
Mówiąc najprościej, jałowiec kalifornijski można rozpoznać po brązowych szyszkach w kształcie jagód.
Należy do jałowców, których liście mają kształt igieł, a nie łusek.
Igły jałowca kalifornijskiego są ostre, zielone i ciemne na górnej powierzchni, a jaśniejsze od spodu. Mają również dwa białe paski szparkowe na spodniej stronie.
Jałowiec kalifornijski może osiągnąć wysokość od 10 do 15 metrów, ale zazwyczaj jest niższy. Ma również dość charakterystyczny kształt, w zależności od osobnika.
Czasami po prostu jako krzew, czasami jako drzewo, a nawet całkowicie przygnębiony.
ZASTOSOWANIE JAŁOWCA CADE:
Jałowiec kalifornijski jest jednym z najpopularniejszych jałowców w Morzu Śródziemnym. Dzieje się tak z kilku powodów.
Po pierwsze, służy do przyprawiania potraw, szczególnie z liśćmi lub szyszkami. Chociaż ma niewielką toksyczność, jego spożycie powinno być ograniczone i umiarkowane.
Ale jałowiec kalifornijski jest również znaną rośliną leczniczą.
Stosuje się go na przykład w leczeniu niektórych chorób wątroby, reumatyzmu lub do leczenia ran (między innymi).
Jego lite drewno jest wykorzystywane zarówno jako drewno opałowe, jak i kadzidło, w zależności od kraju. Z jego drewna wytwarza się również olej jałowcowy.
NIEKTÓRE ODMIANY JAŁOWCA CADE:
Podobnie jak w przypadku wielu gatunków jałowca, istnieją podgatunki jałowca Cade. Oto dwa najbardziej znane:
- Juniperus oxycedrus subsp. oxycedrus: można go rozpoznać po mniejszych szyszkach, wyprostowanym pokroju i gęściej upakowanych liściach.
- Juniperus oxycedrus subps macrocarpa: ten ostatni ma większe szyszki i zazwyczaj krzaczasty pokrój.
JAŁOWC ZWYCZAJNY – JUNIPERUS COMMUNIS
Jeden z najpospolitszych jałowców na świecie, stąd jego nazwa
OBSZAR DYSTRYBUCJI:
Jałowiec pospolity (Juniperus communis) jest jednym z najpowszechniejszych gatunków jałowca na świecie.
W rzeczywistości jest on obecny na całej półkuli północnej. Występuje w Europie, Ameryce Północnej, Afryce Północnej, Azji Środkowej, a nawet na dalekim wschodzie, aż po Syberię.
Można go spotkać nawet na Islandii i Grenlandii.
To wyjątkowo odporna roślina, która dobrze znosi klimat górski i polarny. Dobrze znosi również suszę i czasami rośnie obok jałowca kalifornijskiego.
JAK ROZPOZNAĆ?
Jałowiec pospolity to jeden z jałowców, którego liście są igłami, a nie łuskami. Jego liście są okółkowe, po dwa lub trzy, wąskie, kłujące i mają nieco jaśniejszy zielony kolor niż u jałowca pospolitego.
Co więcej, aby odróżnić go od tego drugiego, jałowiec pospolity ma szyszki w kolorze niebieskim, które po dojrzeniu stają się czarne.
Wówczas spodnia strona igieł posiada tylko jeden biały pasek szparkowy zamiast dwóch.
Często jest też mniejszy, mierząc maksymalnie 10 metrów. A często i mniej, ponieważ rośnie w ekstremalnych warunkach.
ZASTOSOWANIE JAŁOWCA ZWYCZAJNEGO
Jałowiec pospolity należy do jałowców o najszerszym spektrum zastosowań, jako roślina spożywcza, roślina lecznicza, a nawet w leśnictwie.
Jałowiec pospolity jest rośliną aromatyczną. To z niego pochodzą jagody jałowca, które można znaleźć w różnych potrawach, takich jak kiszona kapusta.
Ale jest to również doskonała roślina lecznicza.
Jałowiec pospolity jest zatem stosowany jako środek antyseptyczny, szczególnie w przypadku infekcji dróg moczowych. Jest również stosowany w celu łagodzenia bólu związanego z reumatyzmem i nerwobólami.
Jest on również stosowany w niektórych produktach kosmetycznych, a jego olejek eteryczny znany jest ze swoich właściwości zwalczających cellulit.
Wreszcie, jego drewno jest dobrej jakości, ale trudno jest uzyskać duże kawałki z jałowca pospolitego.
JAŁÓWEK AFRYKAŃSKI – JUNIPERUS PROCERA
Jeden z niewielu gatunków jałowca rosnących w tropikalnej Afryce
OBSZAR DYSTRYBUCJI:
Jałowiec afrykański (Juniperus procera) ma trafną nazwę, ponieważ jest typowy dla górzystych regionów Afryki. Występuje również na Półwyspie Arabskim (Arabia Saudyjska i Jemen).
Nie rośnie w Afryce Północnej, tak jak inne jałowce, ale w Afryce Wschodniej (Sudan, Dżibuti, Somalia) oraz w bardziej tropikalnych rejonach, takich jak góry Kongo.
Można go spotkać nawet w Mozambiku i Zimbabwe. W rzeczywistości jest to jedyny gatunek jałowca, który tak szeroko rozprzestrzenił się na półkuli południowej.
Gatunek ten został również wprowadzony do Australii i Nowej Zelandii.
JAK ROZPOZNAĆ?
Afrykańskie jałowce potrafią być duże. Niektóre okazy osiągają nawet 40 metrów wysokości. Zazwyczaj jednak afrykańskie jałowce mierzą maksymalnie 20–25 metrów wysokości.
Jej korona jest przeważnie stożkowata o zaokrąglonym kształcie, czasami też ma zupełnie nieregularny wygląd.
Należy również do rodziny jałowców, która ma dwa rodzaje liści: igiełkowate i łuskowate.
Młode liście jałowca afrykańskiego tworzą nieco spiczaste struktury przypominające łuski. Po dojrzeniu łuski te przekształcą się w igły.
Jego szyszki to „jagody”, które mogą być brązowe, niebieskawe lub czarne. Mają jednak oprószony wygląd.
ZASTOSOWANIE JAŁOWCA AFRYKAŃSKIEGO :
Jałowiec afrykański jest bardzo ważną rośliną w wielu krajach Afryki, głównie ze względów handlowych.
Na przykład jego wysokiej jakości drewno jest wykorzystywane jako materiał budowlany. Jest również często eksportowane do Europy.
Ale jałowiec afrykański jest również stosowany jako roślina lecznicza w tradycyjnej medycynie afrykańskiej.
Dlatego stosuje się go do zwalczania robaków jelitowych poprzez napary z młodych gałązek, a także do leczenia gorączki poprzez kąpiele.
Posiada również dobre właściwości lecznicze.
Olejek eteryczny z jałowca afrykańskiego jest stosowany w różnych produktach kosmetycznych.
JAŁOWIEC CHIŃSKI – JUNIPERUS CHINENSIS
Jeden z najpospolitszych jałowców w parkach i ogrodach miejskich
OBSZAR DYSTRYBUCJI:
Jałowiec chiński (Juniperus chinensis) należy do jałowców najczęściej sadzonych w parkach i ogrodach.
Jak sama nazwa wskazuje, pochodzi z Azji. Występuje głównie w Chinach, ale także w Korei, Japonii, Rosji, a nawet Birmie.
JAK ROZPOZNAĆ?
Charakteryzuje się piramidalnym kształtem i dużymi rozmiarami, gdyż może osiągnąć wysokość ponad 25 metrów.
Jego kora jest szara, a na liściach występują dwa rodzaje liści: łuskowate i igłowate.
Jego igłowate liście mierzą od 6 do 12 mm i są ułożone w okółkach po 3 lub naprzeciwlegle. Mają również dwa białe paski szparkowe.
Liście łuskowate są natomiast mniejsze. Mierzą od 1,5 do 3 mm, są naprzeciwległe i przylegają do gałęzi.
Jego zastosowanie jest ściśle ozdobne. I rzeczywiście, spełnia tę rolę doskonale, ponieważ występuje w wielu odmianach i kultywarach.
Istnieją na przykład płożące odmiany jałowca chińskiego, które są wysoko cenione jako roślina okrywowa.
ZASTOSOWANIE JAŁOWCA CHIŃSKIEGO :
Jałowiec chiński nie należy do jałowców ozdobnych. W rzeczywistości jest wykorzystywany głównie ze względu na piękny kształt.
Tworzy również silne osobniki o wymiarach, które czynią go bardzo interesującym jako samodzielny okaz. Niektóre odmiany pozwalają jednak na większą wszechstronność.
Na przykład odmiany o niskiej wysokości, które mogą być ciekawą rośliną okrywową.
NIEKTÓRE ODMIANY JAŁOWCA CHIŃSKIEGO:
- Juniperus chinensis 'Aurea' charakteryzuje się wyprostowanym pokrojem i złotymi liśćmi.
- Juniperus chinensis 'Columnaris'. Rozpoznaje się go po wąskim, stożkowatym kształcie.
- Juniperus chinensis 'Columnaris Glauca' o wąskim, piramidalnym kształcie. Ale także o niebieskim kolorze.
- Juniperus chinensis 'Old Gold', którego złote ulistnienie doskonale nadaje się do ogrodów skalnych
Skrzyżowaliśmy również jałowiec chiński z jałowcem sabińskim (Juniperus sabina). Razem te jałowce tworzą Juniperus × pfitzeriana o zwisających gałęziach.
JAŁOWCE HIMALAJSKIE – JUNIPERUS RECURVA
Jeden z jałowców najbardziej odpornych na zimno i wysokość
OBSZAR DYSTRYBUCJI:
Jak sama nazwa wskazuje, jałowiec himalajski pochodzi z Himalajów. Jego naturalny zasięg pokrywa się mniej więcej z górami Tybetu i północnego Pakistanu.
Rośnie jednak tylko w górach, na niewiarygodnie dużych wysokościach. Tylko między 3000 a 4000 metrów nad poziomem morza.
Jest zatem doskonale odporny na zimno. Można go jednak uprawiać jako roślinę ozdobną. Czasami można go spotkać w parkach i ogrodach położonych daleko od jego naturalnego zasięgu.
Gatunek ten jest nadal stosunkowo mało znany, ale zagrożony wyginięciem .
JAK ROZPOZNAĆ?
Jałowiec himalajski jest jednym z najmniejszych jałowców . Chociaż niektóre okazy przekraczają 20 metrów wysokości, często mierzą mniej.
Jego korona jest zaokrąglona, stożkowata lub nieregularna, jak u wielu jałowców. Liście są igłowate i mają do 1 cm długości. Igły mają lekko niebieskozielony kolor.
I dwa białe paski szparkowe na spodniej stronie,
Jego szyszki również mają kształt jagód. Są niebieskie lub czarne, ale błyszczące.
ZASTOSOWANIE JAŁOWCA HIMALAJSKIEGO
Mimo że jałowiec himalajski należy do gatunków najbardziej zagrożonych, jest on często wycinany ze względu na drewno.
Dobrej jakości drewno, które jest interesujące dla rynków drewna egzotycznego.
Ale wykorzystuje się je również w parkach i ogrodach jako drzewo ozdobne.
Jałowiec fenicki – Juniperus phoenicea
Jeden z najłatwiejszych do rozpoznania jałowców
OBSZAR DYSTRYBUCJI:
Jałowiec fenicki (Juniperus phoenicea) to krzew rosnący głównie w zachodniej części basenu Morza Śródziemnego. Można go jednak spotkać także w innych częściach świata, gdzie się zadomowił.
Ogólnie rzecz biorąc, rośnie głównie na południu Francji i we wschodniej Hiszpanii. Można go jednak znaleźć również w pewnych ilościach we Włoszech i Afryce Północnej.
Wbrew temu, co mogłaby sugerować nazwa „Phoenicia”, gatunek ten nie występuje szczególnie często na Bliskim Wschodzie. Inne gatunki jałowca są znacznie bardziej powszechne.
Nazywany jest również jałowcem czerwonym.
JAK ROZPOZNAĆ?
Jałowiec fenicki należy do jałowców, których igły są łuskami. Jego łuski są bardzo podobne do łusek cypryśnika prowansalskiego .
Jego łuski mają 2 milimetry długości i zachodzą na siebie w 4 do 6 rzędach. Jednak u młodych osobników łuski mogą przypominać igły.
Jego szyszki są brązowe. Ale nie do końca kuliste. W rzeczywistości przekształcają się w małe guzki.
W każdej szyszce znajduje się od 6 do 9 nasion.
ZASTOSOWANIE JAŁOWCA FENICKIEGO
W przeciwieństwie do jałowca pospolitego i jałowca pospolitego, jałowiec fenicki nie jest rośliną leczniczą. Przynajmniej nie jest uznany we francuskiej farmakopei ze względu na wysoką toksyczność .
Jest mniej niebezpieczny niż inne gatunki jałowca, np. jałowiec sabiński, ale mimo to...
W Afryce Północnej jest nadal stosowany jako silny środek wywołujący miesiączkę. Szybko jednak staje się toksyczny i powoduje poronienie.
Jednak jego doskonałej jakości drewno jest wykorzystywane do produkcji drobnych przedmiotów. Wreszcie, często jest to jeden z niewielu krzewów rosnących w najsuchszych rejonach Morza Śródziemnego.
Jałowiec syryjski – Juniperus drupacea
Jeden z najbardziej znanych jałowców na Bliskim Wschodzie
OBSZAR DYSTRYBUCJI:
Nazwa jałowca syryjskiego jest trafna, ponieważ występuje on w Syrii. Ale nie tylko tam; w rzeczywistości jest dość powszechny na całym Bliskim Wschodzie.
Rośnie naturalnie w Jordanii, Izraelu i Turcji. Można go spotkać nawet w południowej Grecji. Dobrze rośnie w niskich i średnich górach, na wysokości od 800 do 1400 metrów n.p.m.
Jednak poza tymi obszarami jest on praktycznie nieobecny. Kilka okazów odnotowano jednak we Francji. Jednak jałowiec syryjski pozostaje ograniczony do wschodniej części basenu Morza Śródziemnego.
JAK ROZPOZNAĆ?
Jałowiec syryjski jest jednym z największych jałowców, ponieważ może osiągnąć 40 metrów wysokości. Jednak zazwyczaj mierzy tylko 20–30 metrów.
Jego liście mają kształt igieł. Igły są dość długie jak na jałowiec, mierzą do 2,5 cm. Są również szerokie – mają 3 mm.
Obserwujemy również obecność podwójnego, białego paska szparkowego na spodniej stronie igieł.
Jego szyszki są największe ze wszystkich jałowców, mierzą prawie 3 centymetry szerokości. Są fioletowobrązowe i bardzo twarde, z niebieskoszarym nalotem.
Czasami ich szyszki mogą być całkowicie szaro-niebieskie z powodu tego nalotu.
ZASTOSOWANIA JAŁOWCA SYRYJSKIEGO
Jałowiec syryjski jest zagrożony zmianami klimatycznymi i eksploatacją człowieka. W regionach, w których rośnie, jest często wycinany ze względu na drewno.
Drewno jest wykorzystywane do produkcji wyrobów stolarskich i drewna opałowego. W niektórych regionach jego owoce są również spożywane.
Z jego szyszek robi się rodzaj puree bogatego w witaminy i cukier. Jednak jego liście w ogóle nie przyciągają roślinożerców.
Jałowiec wirginijski – Juniperus virginiana
Jeden z najlepszych jałowców leczniczych.
OBSZAR DYSTRYBUCJI:
Jałowiec wirginijski pochodzi ze wschodniej części Stanów Zjednoczonych i Kanady i obecnie jest jednym z najbardziej rozpowszechnionych gatunków jałowca na świecie.
Można go już spotkać w bardzo dużej części Ameryki Północnej, aż po Kalifornię i Meksyk.
Następnie został szeroko zaszczepiony w Europie Zachodniej. Można go zatem czasami spotkać dziko rosnącego we Francji, Hiszpanii, Włoszech i Niemczech.
Zadomowił się również w innych umiarkowanych regionach świata, na przykład w Afryce Południowej, Australii i Nowej Zelandii.
Jest to zatem jeden z najbardziej rozpowszechnionych jałowców na świecie.
JAK ROZPOZNAĆ?
Ponieważ rośnie bardzo powoli, często przyjmuje formę krzewu. Osiągając prawie 25 metrów wysokości w wieku dojrzałym, nie przekracza 5 metrów w ciągu pierwszych 20 lat.
Jego rozgałęzienia są bardzo gęste w porównaniu z innymi jałowcami. A jego liście mają zarówno kształt igieł, jak i łusek.
Łuskowate liście mają od 1,5 do 2 mm długości i zachodzą na siebie w 4 ciasnych rzędach na gałęziach. Liście igłowate natomiast osiągają do 8 mm długości.
Jego igły rosną w parach po 2 naprzeciwległe, a nie w okółkach po 3, jak u innych jałowców. Ich spodnia strona jest biała.
Szyszki mają kształt jagód i są niebieskie. Zawierają jedno lub dwa nasiona.
ZASTOSOWANIA JAŁOWCA WIRGINIAŃSKIEGO
Jałowiec wirginijski jest jedną z najpopularniejszych roślin leczniczych wśród jałowców.
Na przykład jego olejek eteryczny, bogaty w terpeny, ma dobre właściwości przeciwzapalne, zmniejszające przekrwienie oraz pobudzające krążenie krwi i limfy.
Jego drewno, doskonałej jakości, jest bardzo trwałe, nawet pod ziemią. Dlatego często wykorzystuje się je do produkcji słupów odpornych na gnicie.
Niektóre plemiona indiańskie przypisywały mu nadprzyrodzone moce. Na przykład wierzono, że dym z gałęzi jałowca wirginijskiego odpędza złe duchy.
JAŁOWIEC SKALISTY – JUNIPERUS SCOPULORUM
Jeden z najpospolitszych amerykańskich jałowców
OBSZAR DYSTRYBUCJI:
Podczas gdy jałowiec wirginijski jest bardzo powszechny na zachodzie Stanów Zjednoczonych, na wschodzie najpowszechniejszy jest jałowiec skalisty (Junipersu scopulorum).
I rzeczywiście, zjawisko to jest szczególnie rozpowszechnione na wschodzie niż na zachodzie kontynentu północnoamerykańskiego.
Rośnie głównie w Stanach Zjednoczonych i Kanadzie.
Rośnie również w Europie, gdzie został wprowadzony jako drzewo ozdobne. Kilka okazów odnotowano również we Francji.
JAK ROZPOZNAĆ?
Jałowiec skalisty to niewielkie drzewo, którego wysokość zazwyczaj nie przekracza 20 metrów. Jego pędy są cienkie, o średnicy nieprzekraczającej 1,2 mm.
Jego liście są ułożone naprzeciwlegle po 2 pary, czasami w okółkach po 3. Młode liście mają kształt igieł, a dorosłe – łusek.
Łuski mierzą od 1 do 3 mm długości, a igły od 5 do 10 mm.
Szyszki mają kształt dwupłatkowej jagody i ciemnoniebieską barwę, pokryte jasnoniebiesko-białym woskowym nalotem.
Zdarza się, że krzyżuje się z jałowcem wirginijskim, co utrudnia jego identyfikację.
ZASTOSOWANIE JAŁOWCA SKALISTYCZNEGO
Jałowiec skalisty jest wykorzystywany przez plemiona indiańskie jako roślina lecznicza. Na przykład napar z jego gałązek jest stosowany w celu zwalczania gorączki i kaszlu.
Gotowane w wodzie szyszki stosuje się jako środek przeczyszczający i w leczeniu przeziębień.
Niewielką ilość jagód można bezpiecznie spożywać jako pożywienie na przetrwanie. Można ich również używać jak zwykłego jałowca, czyli do przyprawiania potraw.
Na koniec szyszki można wysuszyć i uprażyć, aby uzyskać pewien rodzaj kawy.
Odmiana 'Skyrocket' jest odmianą jałowca górskiego, cenioną ze względu na walory ozdobne w parkach i ogrodach Ameryki Północnej.
JAŁÓWKA ŁUSKOWANA – JUNIPERUS SQUAMATA
Jedno z drzew jałowca z gór Azji Środkowej
OBSZAR DYSTRYBUCJI:
Jałowiec łuskowaty (Juniperus squamata) znany jest również jako jałowiec himalajski. Nie należy go jednak mylić z prawdziwym jałowcem himalajskim (Juniperus recurva).
Ale oba gatunki rosną w podobnych środowiskach. Na przykład jałowiec łuskowaty rośnie również w Himalajach.
Występuje od północno-wschodniego Afganistanu do zachodniego Junnanu w Chinach. Rośnie na wysokości od 1900 do 4900 metrów nad poziomem morza.
W końcu zadomowił się w Szwecji. Od czasu do czasu można go spotkać także w Skandynawii.
JAK ROZPOZNAĆ?
Ten gatunek jałowca jest niewielki i zazwyczaj nie przekracza 10 metrów wysokości.
Jego kora jest brązowa i łuskowata, stąd jego nazwa – łuskowata. Jego korona jest bardzo nieregularna i zazwyczaj płaskonosa.
Jego liście są igłami. Igły są zazwyczaj niebieskozielone, o intensywnym, sinozielonym kolorze. Każda igła ma długość od 3 do 9 mm.
Rosną naprzemiennie w okółkach po 3 sztuki. Wszystkie ułożone są w 6 rzędach.
Wreszcie, jego szyszki przypominają ciemne, jajowate jagody.
ZASTOSOWANIE JAŁOWCA MUSZKOWEGO
Ostatecznie jałowiec łuskowaty ma stosunkowo niewiele zastosowań, poza celami czysto ozdobnymi.
Jest jednak bardzo ceniony na rabatach i w ogrodach skalnych ze względu na swoje liście. Jego sinozielony kolor sprawia, że jest bardzo interesujący w kompozycjach z małymi drzewami iglastymi.
Ponieważ w młodości zachowuje dość gęstą strukturę, może być również stosowany jako roślina okrywowa. Jest to szczególnie istotne, ponieważ niektóre odmiany jałowca łuskowatego doskonale nadają się do tego typu zastosowań.
JAŁOWIEC GRECKI – JUNIPERUS EXCELSA
Jeden z jałowców Bliskiego Wschodu
OBSZAR DYSTRYBUCJI:
Choć nazywany jest jałowcem greckim (Junipersu excelsa), nie występuje wyłącznie w Grecji. Rośnie tam, zwłaszcza we wschodniej i południowej części kraju. Znacznie częściej występuje również na Bliskim Wschodzie.
Można go znaleźć na przykład w niemal całej Turcji, ale także w Izraelu, Syrii, Iranie, a nawet w Pakistanie.
Kilka okazów zaobserwowano również na Krymie. Jednak gatunek ten nie występuje zazwyczaj we Francji. Przynajmniej nie w swoim naturalnym środowisku.
Jałowiec perski (Juniperus excelsa subsp. polycarpos) jest czasami określany jako podgatunek jałowca greckiego. Rośnie w Iranie. Jednak niektórzy botanicy uważają go za odrębny gatunek (Juniperus polycarpos).
JAK ROZPOZNAĆ?
Jałowiec grecki może osiągnąć wysokość do 20 metrów. Jego korona może mieć kształt zaokrąglony lub zupełnie nieregularny.
Ma również dwa rodzaje liści, w zależności od wieku. W młodości liście są małymi igłami o długości od 8 do 10 mm.
Po dojrzeniu liście pokrywają się łuskami o długości od 0,6 do 3 mm.
Jego szyszki mają również kształt jagody. „Jagoda” ma od 6 do 11 mm średnicy i jest niebiesko-czarna. Na górnej powierzchni można również zauważyć białawe, woskowe zabarwienie.
W każdej szyszce znajduje się od 3 do 6 nasion.
ZASTOSOWANIA GRECKIEGO JAŁOWCA
Grecki jałowiec nie jest tu specjalnie wykorzystywany.
Można jednak zauważyć jego zastosowanie w niektórych tradycyjnych lekach. Mówi się na przykład, że ma działanie ochronne przeciwko biegunce. Brakuje jednak wiarygodnych źródeł na ten temat.
Jego drewno jest wykorzystywane nie tylko ze względu na potencjalne właściwości lecznicze. Używa się go w budownictwie lub do produkcji węgla drzewnego w regionach, gdzie drewno jest trudno dostępne.
Jałowiec karłowaty – JUNIPERUS SIBIRICA
Jeden z najmniejszych jałowców na świecie
OBSZAR DYSTRYBUCJI:
Jałowiec karłowaty (Juniperus sibirica) jest uważany albo za podgatunek jałowca pospolitego (Juniperus comunis), albo za odrębny gatunek.
Choć uważany za odrębny gatunek, pozostaje bardzo powszechny na półkuli północnej. Jego zasięg występowania czasami pokrywa się z zasięgiem jałowca pospolitego.
Występuje zatem w górach Europy, aż po Skandynawię, ale także w Ameryce Północnej, szczególnie na północnym wschodzie kontynentu.
Ale to w Azji Wschodniej, a dokładniej na Syberii, występuje najczęściej. To rzeczywiście gatunek doskonale przystosowany do zimna.
JAK ROZPOZNAĆ?
Jałowiec karłowaty jest bardzo mały, jak sama nazwa wskazuje. Prawie nigdy nie przekracza metra wysokości. Ma pokrój ściśle płożący, blisko ziemi.
Kora jest cienka, w kolorze od cynamonowego do brązowego i łuszczy się paskami.
Jego gałęzie są bardzo gęste. Na gałęziach znajdują się drobne igły o długości od 4 do 10 mm. Rosną w okółkach po trzy. Igły są nieco bardziej zakrzywione niż u jałowca pospolitego.
Podobne są także jego „jagody”: niebieskawe szyszki.
ZASTOSOWANIE JAŁOWCA KARŁOWEGO
Jałowiec karłowaty jest wykorzystywany niemal tak samo jak jałowiec pospolity. Na przykład jego jagody mogą być również używane do aromatyzowania potraw lub likierów.
Jednak jałowiec karłowaty jest jednym z najlepszych jałowców okrywowych, ponieważ nie rośnie wysoko. Dlatego często wykorzystuje się go do dekoracji rabat kwiatowych w parkach i ogrodach.
Szczególnie w ogrodach skalnych z małymi drzewami iglastymi.
Jednak nie wykorzystujemy jego drewna, ponieważ krzew jest zdecydowanie za mały.
JAŁOWIEC ZACHODNI – JUNIPERUS OCCIDENTALIS
Kolejny z amerykańskich jałowców
OBSZAR DYSTRYBUCJI:
Jałowiec zachodni (Juniperus occidentalis) należy do jałowców amerykańskich. Jednak w przeciwieństwie do swojego kuzyna, jałowca wirginijskiego, jałowiec zachodni nie jest szeroko rozpowszechniony poza Ameryką.
W rzeczywistości, nawet w Ameryce Północnej, występuje on jedynie na dalekim wschodzie kontynentu, a dokładniej we wschodniej części Stanów Zjednoczonych.
Dlatego najczęściej występuje w Kalifornii, Nevadzie, a zwłaszcza w Oregonie. Rośnie głównie w suchych górach na wysokości od 800 do 3000 metrów.
Bardzo rzadko na równinach.
JAK ROZPOZNAĆ?
Jego liście są pogrupowane albo w naprzeciwległych parach, albo w okółkach po 3. Jednak jego liście mogą mieć dwie formy w zależności od wieku.
Młode osobniki mają kształt igieł i mierzą od 5 do 10 mm długości. W miarę dojrzewania igły przekształcają się w łuski o długości od 1 do 2 mm. Liście mają również lekko szarawy kolor.
Na koniec możemy przyjrzeć się także jego szyszkom.
Ponieważ szyszki jałowca zachodniego mają kształt jagód. Mają niebiesko-brązowy kolor z czymś w rodzaju białawego wosku.
W każdej szyszce znajduje się od 1 do 3 nasion.
Jałowiec górski (Juniperus grandis) bywa też czasem nazywany podgatunkiem jałowca zachodniego.
ZASTOSOWANIE JAŁOWCA ZACHODNIEGO
W przeciwieństwie do swego kuzyna, jałowca wirginijskiego, jałowiec zachodni jest wykorzystywany znacznie rzadziej.
Jednak lepiej znamy jego rolę ekologiczną. W szczególności będzie on pożywieniem dla wielu gatunków ptaków i siedliskiem dla kilku gatunków owadów.
Zachodnie lasy jałowca rozrastają się w porównaniu z łąkami bylicy pospolitej (Artemisia). To oznaka zmian klimatycznych, które prowadzą do zmniejszenia liczby pożarów.
Poza tym mamy bardzo mało informacji na temat zastosowania drewna i jego właściwości leczniczych.
Jałowiec płożący – Juniperus horizontalis
Jeden z najciekawszych jałowców do ogrodu
OBSZAR DYSTRYBUCJI:
Jałowiec płożący (Juniperus horizontalis) rośnie przede wszystkim w Ameryce Północnej, szczególnie w Kanadzie, gdzie jest odporny na mroźny klimat zimowy.
Można go jednak znaleźć także tu i ówdzie w Stanach Zjednoczonych, choć jest tam rzadszy.
Ze względu na walory parkowe i ogrodowe, można go spotkać w europejskich miastach. Sporadycznie można spotkać kilka zachowanych okazów, ale są to raczej wyjątkowe okazy.
Sam w sobie nie jest to gatunek, który normalnie można spotkać w naturze na przykład we Francji.
JAK ROZPOZNAĆ?
Rozpoznanie jałowca płożącego (Juniperus horizontalis) jest bardzo proste. Jego wysokość nie przekracza 30 centymetrów.
Jałowiec płożący rozwija pokrój ściśle okrywowy. Nie tworzy ani krzewu, ani krzewinki, nawet w stanie dojrzałym. Mimo to może krzyżować się z innymi gatunkami jałowca.
W związku z tym może krzyżować się z jałowcem wirginijskim lub jałowcem skalistym, co utrudnia jego identyfikację.
Jego łuskowate liście mają zazwyczaj od 1 do 2 mm długości. Jednak u sadzonek zamiast łusek można zauważyć igły.
Jego szyszki są ciemnoniebieskie, w kształcie jagód, pokryte jasnoniebiesko-białym, woskowym nalotem. Każda szyszka zawiera dwa nasiona, rzadziej jedno lub trzy.
ZASTOSOWANIE JAŁOWCA PŁAZĄCEGO
Biorąc pod uwagę niewielkie rozmiary jałowca, można sobie wyobrazić, że jego drewno nie będzie wykorzystywane tak powszechnie jak w przypadku innych gatunków jałowca.
Jest na to zdecydowanie za mały. To jednak jeden z najpopularniejszych jałowców w parkach i ogrodach. I nie bez powodu: stanowi doskonałą roślinę okrywową.
Ze względu na swój rozłożysty pokrój, może pokryć kilka metrów kwadratowych efektownym ulistnieniem. To wiecznie zielone ulistnienie doda ogrodom koloru, nawet zimą.
Jeśli chodzi o właściwości lecznicze, istnieje bardzo mało wiarygodnych informacji na jego temat. Wydaje się, że gatunek ten nie jest wykorzystywany w celach terapeutycznych.
Jałowiec Sabina
Jeden z najbardziej toksycznych jałowców, potencjalnie nawet śmiertelny
OBSZAR DYSTRYBUCJI:
Na początek, jałowiec sabiński (Juniperus sabina) ma kilka nazw. Nazywany jest również Sabine lub Sabinier.
Jałowiec sabiński to jeden z europejskich jałowców. Występuje głównie w Europie, a dokładniej w górzystych rejonach kontynentu.
Rośnie na przykład w Alpach, Pirenejach i na Kaukazie, ale można go spotkać również w dalszych rejonach Azji i Ameryki Północnej, a także w Afryce Północnej.
W Azji rośnie na centralnych płaskowyżach i stepach. W Ameryce Północnej został wprowadzony, ale w niektórych rejonach uniknął uprawy.
Nadal jest rzadki na tym kontynencie. A jego obecność w naturze jest wyjątkowa.
JAK ROZPOZNAĆ?
W porównaniu do jałowców europejskich jałowiec sabiński jest łatwy do rozpoznania.
Przede wszystkim jest bardzo mały. Nigdy nie przekracza 4 metrów wysokości. A okazy wystawione na zimno gór mogą czasami nie osiągać nawet metra wysokości.
Można go rozpoznać po gruczołowatych, łuskowatych liściach. Jego liście są niebieskozielone i wydzielają nieprzyjemny zapach po roztarciu.
Jego szyszki nie są idealnie kuliste. Mają kolor od fioletowego do niebieskawego i miękki, żywiczny miąższ. Na końcu pokrywa je nalot.
Można go jednak pomylić z jałowcem thurifera (Juniperus thurifera).
ZASTOSOWANIE JAŁOWCA SABIŃSKIEGO
W przeszłości jałowiec sabiński był wykorzystywany jako roślina lecznicza, a jego historia sięga starożytności. Jest jednak również rośliną bardzo toksyczną.
Sabina rzeczywiście jest bogata w związki toksyczne. Jej główne działanie to silne działanie emmenagogiczne, a nawet poronne, w zależności od dawki. Obecnie nie jest już zalecana jako roślina lecznicza.
Tym bardziej, że jego olejek eteryczny jest jeszcze bardziej toksyczny.
Poza tym jest bardzo interesującym materiałem do bonsai i tworzenia żywopłotów. Jest to roślina odporna na przycinanie.
Jałowiec thurifera
Kolejny trujący jałowiec z Morza Śródziemnego
OBSZAR DYSTRYBUCJI:
Jałowiec thurifera (Juniperus thurifera) ma kilka nazw. Nazywany jest również jałowcem kadzidłowym, jałowcem żywiczno-pachnącym lub jałowcem hiszpańskim.
Ta ostatnia nazwa odnosi się do jego obszaru występowania, który nie jest zbyt rozległy. W rzeczywistości jałowiec thuriferous występuje głównie w zachodniej części Morza Śródziemnego.
Rośnie zatem głównie w Hiszpanii, ale występuje również we Francji. We Francji występuje jedynie w regionie Prowansja-Alpy-Lazurowe Wybrzeże.
Występuje także w północnym Maroku i północnej Algierii.
Jednak poza tym obszarem geograficznym nie występuje nigdzie indziej na świecie w stanie dzikim. Jest gatunkiem krytycznie zagrożonym.
JAK ROZPOZNAĆ?
Jałowiec thuriferous to niewielkie drzewo, którego wysokość rzadko przekracza 10 metrów. Rośnie bardzo wolno, ale żyje długo.
Często przybiera bardzo zróżnicowane kształty ze względu na nieprzyjazne środowisko, w którym żyje. Jest to jeden z niewielu gatunków iglastych, który tak łatwo się regeneruje.
Liście są owalne, niebiesko-zielone, łuskowate. Owoce, gdy są dojrzałe, mają kolor od fioletowego do ciemnoniebieskiego i pokryte są nalotem.
Jego drewno wydziela bardzo silny zapach. Można go jednak pomylić z jałowcem sabińskim, choć jałowiec thuriferous jest znacznie rzadszy.
ZASTOSOWANIE JAŁOWCA TULIOŻNEGO
Był szeroko stosowany ze względu na dobre drewno, stąd jego skrajna rzadkość. Jest również bardzo zagrożony w Maroku z powodu wylesiania.
Jego zwarte, drobnosłoiste drewno od dawna cieszy się zainteresowaniem stolarzy. Doskonale nadaje się również na słupy i belki, ponieważ jest bardzo odporne na gnicie.
W przeciwieństwie do jałowca pospolitego i jałowca pospolitego, nie powinien być stosowany jako roślina lecznicza, ponieważ jest toksyczny. Choć nie jest tak toksyczny jak jałowiec sabiński, nadal jest toksyczny.
